Stefan Żeromski herbu Jelita, ur. 14.10.1864 roku w Strawczynie, zm. 20.11.1925 r. w Warszawie, polski prozaik, publicysta, dramaturg, pierwszy Prezes Polskiego PEN Clubu. Stefan Żeromski pochodził ze zubożałej rodziny szlacheckiej. Wychował się w Ciekotach w Górach Świętokrzyskich. Jego ojciec Wincenty Żeromski wspierał Polaków walczących w powstaniu styczniowym.

Edukacja
W roku 1873 dziewięcioletni Stefan trafił na rok do szkoły początkowej w Psarach. W 1874 roku rozpoczął naukę w Męskim Gimnazjum Rządowym w Kielcach. Z tego okresu pochodzą jego pierwsze próby literackie – wiersze, dramaty, przekłady z literatury rosyjskiej. Trudności finansowe i początki gruźlicy spowodowały, że gimnazjum ukończył w 1886 roku bez uzyskania matury. W tym samym roku rozpoczął studia w Instytucie Weterynarii w Warszawie.

Kariera pisarska
W 1889 z powodów finansowych zmuszony został rzucić studia i zaczął pracować jako guwerner w domach ziemiańskich m.in. w Łysowie (obecnie gmina Przesmyki koło Siedlec) oraz Nałęczowie. Od 1889 jego utwory ukazywały się na łamach Tygodnika Powszechnego. W 1892 przebywał krótko w Zurychu, Wiedniu, Pradze i Krakowie.  Jesienią 1892 roku ożenił się z Oktawią z Radziwiłłowiczów Rodkiewiczową, którą poznał w Nałęczowie. Również w tym samym roku wyjechał z żoną do Szwajcarii, gdzie objął posadę zastępcy bibliotekarza w Muzeum Narodowym Polskim w Rapperswilu. Tam powstawały m.in. „Syzyfowe prace”. W Szwajcarii zetknął się m.in. z Gabrielem Narutowiczem, Edwardem Abramowskim. W latach 1895 i 1898 ukazały się zbiory opowiadań Żeromskiego.

Po powrocie do kraju w 1897 pracował jako pomocnik bibliotekarza w Bibliotece Ordynacji Zamojskiej w Warszawie aż do 1904. W roku powrotu ze Szwajcarii ukazały się „Syzyfowe prace”. W 1899 Żeromskiemu urodził się syn Adam. W tym samym roku ukazała się powieść „Ludzie bezdomni”. Z kolei, w 1904 roku wyszła powieść „Popioły”, której sukces wydawniczy pozwolił przenieść się rodzinie Żeromskiego prawie na rok do Zakopanego. Dopiero od 1904 mógł poświęcić się pracy pisarskiej. Był inicjatorem założenia Uniwersytetu Ludowego, organizował kursy dokształcające dla uczniów szkoły rzemieślniczej, w domu Żeromskich prowadzono ochronkę i tajną szkołę.

W 1909 roku wyjechał z rodziną do Paryża, gdzie mieszkał trzy lata. Po powrocie do kraju osiedlił się w Zakopanem. W 1913 założył nową rodzinę z malarką Anną Zawadzką. Owocem tego związku była córka Monika. Wrócił do Zakopanego i działał w pracach Naczelnego Komitetu Zakopiańskiego. Był Prezydentem Rzeczypospolitej Zakopiańskiej. W 1918 roku zmarł Adam, syn Żeromskiego.

W wolnej Polsce Żeromski zamieszkał w Warszawie, gdzie brał znaczący udział w życiu literackim. Był inicjatorem powstania projektu Akademii Literatury, Straży Piśmiennictwa Polskiego a w 1925 został założycielem i pierwszym prezesem polskiego oddziału PEN Clubu. W latach dwudziestych osiedlił się w Konstancinie-Jeziornie pod Warszawą w willi Świt, a później mieszkał na Zamku Królewskim w Warszawie. W 1922 ukazała się powieść „Wiatr od morza”, za którą otrzymał państwową nagrodę literacką, a w 1924 powieść „Przedwiośnie”. W 1924 roku kandydował do Nagrody Nobla.

Stefan Żeromski zmarł 20 listopada 1925 r., został pochowany na cmentarzu ewangelicko-reformowanym w Warszawie (F/4/24). W 1928 roku otwarto w Nałęczowie muzeum poświęcone pisarzowi.